ENGELLİ SPORLARI
Ampute Futbol :Kişinin kol, bacak, ayak veya elinin tümünün veya bir kısmının olmaması durumuna amputasyon denir. Ampute futbol bir bacağı olmayan sporcuların kanedyen kullanarak oynadıkları bir futbol türüdür. Dünyada yaygın bir şekilde oynanmakta olup, düzenli olarak Avrupa ve Dünya Şampiyonaları organize edilmektedir. Ampute futbolun aynı zamanda paralimpik oyunlarına katılabilmesi için çalışmalar sürdürülmektedir.
Atıcılık: Atıcılık sporu Paralimpik ve Olimpik bir branştır. Atıcılık branşı iki ana disiplin ( Tabanca - Tüfek )ve 3 ayrı mesafeden ( 10m-25m-50m-) düzenlenen yarışmalarla yapılır.10m. Müsabakaları 0.177 cal.çapında havalı tabanca ile kapalı ve açık poligonlarda yapılır.
Badminton: Ülkemizde Bedensel Engelliler Badmintonu 2009 yılı itibari ile faaliyetlerine başlamış olup ilk antrenör kursu/semineri ve hakem kursunu Mart ayının başında Ankara/Elmadağ’da yapmıştır.
Ülkemizde henüz yapılanma aşamasında olan branşta ilk Türkiye Şampiyonasının Haziran ayında yapılması planlanmaktadır.
Bedensel Engelliler Badmintonunda Uluslar arası alanda Dünya Şampiyonaları, Avrupa Şampiyonaları ve Açık Turnuvalar düzenlenmektedir.
Almanya’da yaşayan Milli Sporcumuz Avni KERTMEN’in Dünya ve Avrupa Şampiyonlukları bulunmaktadır.
Bilek Güreşi:Beraberliği olmayan tek spor diyebiliriz. Bilek Güreşi; iki rakibin bilek güreşi masası denilen masanın üzerinde belli bir zaman süresi olmadan ve faul yapmadan (engellilerde oturarak) hakem gözetiminde rakibin elinin dış yüzeyini bilek güreşi masasının üst yanlarında bulunan pete değdirmek suretiyle rakibi yıkmasıdır.
Halter:Halter kelime karşılığı olarak ağırlık kaldırma demektir. Amaç Sporcuların kendi arasında en fazla ağırlığı kaldırmak için mücadele etmesidir.
Bedensel Engelli Halterde ( Powerlifting ) hareket tek 1 tanedir.Ve ismi BencPress dir.
Bu hareket sporcunun var olan ölçüleri IPC ( Uluslar arası Paralimpik Komitesi ) belirlenen ölçülerdir.
Sporcu Sehpa üzerine yatarak yukarıda askıda duran kiloyu yardımcılar vasıtasıyla kaldırararak kiloyu göğsüne kadar indirip, tekrar askı pozisyonuna getirmesi sonucu yapılan bir harekettir.IPC tarafından belirlenen bu ismi 'Powerlifting' dir.
Halter (Powerlifting) bay ve bayan olarak yapılabilmektedir.Sporcular kendi kilosundaki rakipleri ile yarışırlar ve bunlara Siklet denir.
Masa Tenisi :Türkiye Bedensel Engelliler Masa Tenisi Ülkemizde 1999 tarihinden bu yana yurt içinde ve yurt dışında çok önemli başarılar yapmış ve yapmaya devam etmektedir.
Ülkemizde 24 takım yaklaşık 250 sporcu ile Masa Tenisi branşımızın Türkiye Şampiyonaları devam etmektedir. Sporcuların daha adil bir şekilde yarışmalarını sağlamak için engel durumlarına göre sınıflandırmaları yapılır. Erkeklerde ve bayanlarda olmak üzere (1-5) tekerlekli sandalyede yarışabilir ve ayakta olmak üzere ( 6-10 ) iki şekilde sınıflandırılırlar. Klasına göre belgelendirilirler.
Bedensel engelliler Masa Tenisi ülke genelinde engellilerde spor yapabilen sporcu sayısını artırmak ve sporcularını rehabilite etmek ve sosyalleştirmek için Bedensel Engelliler Spor Federasyonun bir branşı olarak faaliyetlerine devam etmektedir.
Okçuluk:Bedensel engelli okçuluğunda genel olarak 3 sınıf (ARST, ARW1, ARW2) bulunmaktadır. Bunlar; tekerlekli sandalyedeki tetraplajik okçuların veya benzer bedensel engele sahip okçuların yarıştığı ARW1 sınıfı, tekerlekli sandalyedeki paraplejik veya benzer bedensel engele sahip okçuların yarıştığı ARW2 sınıfı ve ayakta ya da sandalyede ok atan okçuların yarıştığı ARST sınıflarıdır.
Bu sınıflardan ayrı olarak görme engelli okçular da son iki Dünya Şampiyonasında (2005,2007) deneme amaçlı yarışmaktadırlar. Sporcuların engel durumlarının birbirlerine avantaj veya dezavantaj sağlamamasını temin etmek amacıyla oluşturulan bu sınıflar daha adil yarışma koşulları sağlamaktadır. (Türkiye'de sınıflandırma süreci Uzman Fizyoterapist Figen Özkan tarafından yapılmaktadır ancak bir okçunun uluslar arası bir yarışmaya katılabilmesi için en az 3 uluslar arası sınıflandırma uzmanından oluşan bir komite tarafından değerlendirilmesi gerekmektedir.
Bu sebeple Uluslar arası Paralimpik Komitesinin (IPC) düzenlediği yarışmalardan önce okçuların sınıflandırılması bizzat IPC tarafından gerçekleştirilmektedir.) Engelli bir okçu, ilk olarak sınıflandırıldıktan sonra kullanmakta olduğu yay grubuna göre yarışma kategorisi belirlenir.
Okçulukta klasik yaylar ve makaralı yaylar olmak üzere 2 farklı yay sistemi bulunmaktadır. Dolayısıyla sınıflandırılması tamamlanan bir okçu, yarışmada seçmiş olduğu yay sistemine göre ilgili kategoride yarışır. Gerek Avrupa, Dünya Şampiyonalarında gerekse Paralimpik Oyunlarında sınıflandırmaları ve seçmiş oldukları yay sistemine göre yarışan okçular Dünya sıralaması ve Paralimpik Oyun kotalarında da ilgili sınıflarında değerlendirilirler. Hâlihazırda yapılmakta olan bütün bu sınıflandırma faaliyetleri sporda eşitlik unsurunu sağlamayı hedeflemektedir.
TS Basketbol: Tekerlekli sandalye basketbolu engelli sporları içindeki lokomotif branştır. Ancak Amerika ve İngiltere gibi bazı ülkelerde engelsiz atletlerin de tekerlekli sandalye kullanma şartıyla katılıp oynayabildiği karışık takımlar da mevcuttur. Basketbol'un, temel kurallara uyarak, engelliler için uyarlanmış halidir. Maçlarda standart büyüklükteki bir basketbol sahası ve standart yükseklikte potalar kullanılır. Kurallarda bazı ufak değişikler vardır. Örneğin basketboldaki hatalı yürüme yerine, burada bir atlet topu sektirmeden veya elinden çıkarmadan tekerlekli sandalyenin çemberini arka arkaya 3 kez ittirdiğinde hatalı sürüş ihlali yapmış olur. Tekerlekli sandalye basketbolu dünya genelinde kayda değer bir ilgi ve rekabet alanıdır. Paralimpik Oyunlarında yer almaktadır. 2008 Pekin Olimpiyatlarında Avustralya eski Şampiyon Kanadayı yenerek altın madalyayı almıştır. Uluslararası Tekerlekli Sandalye Basketbolu Federasyonu (IWBF) dünya genelinde bu sporun düzenleyicisi ve yöneticisidir. Türkiye'de tekerlekli sandalye basketbolu [değiştir]Türkiye'de de Türkiye Bedensel Engelliler Spor Federasyonunun düzenlediği Süper lig, 1. Lig ve 2. lig'den oluşan 3 ligde lig organizasyonu yapılmaktadır. Takımların yolluk ve harcırahları Türkiye Bedensel Engelliler Spor Federasyonu tarafından karşılanmakta ve engellilerin spor yapması teşvik edilmektedir. Tekerlekli Sandalye Basketbolu A Milli Takımı Avrupa'nın ilk sekiz takımı içinde yer almakta olup, Genç Milli Takımı 2008'de Avrupa 2.liği kazanma başarısını yakalamıştır. Bayan Milli Takımı da yeni kurulmuş olup Avrupa'da 6 takım arasında mücadele etmektedir.
TS Tenis:Tekerlekli Sandalye Tenis branşında sporcu sınıflandırması yoktur.
Sporcuların tekerlekli sandalye üzerinde yaptığı bu spor dalının normal tenisten tek farkı topu 2 defa yere sektirme hakkına sahip olmasıdır. Tekler ve çiftler olarak 2 set üzerinde oynanır ve 2 - 0 galip olan kişi maçı kazanmış olur.Sporcuların kullanmış oldukları sandalyeler tekerlekli sandalye basketbolunda kullanılan sandalyeler ile aynı olup sadece ön korumaları yoktur.
Tekerlekli sandalye tenisi ülkemizde yeni tanınmaya başlanmış bir spor dalı olmasına rağmen hızla ilerleme kaydetmiş sporcularımız yurt içinde ve yurt dışındaki çeşitli müsabakalara katılarak önemli dereceler elde etmişlerdir.
Yelken:1996 Atlanta Paralimpik oyunlarında gösteri sporu olan yelken,2000 Sydney Paralimpik Oyunların da madalyalı bir spor olarak kabul edilmektedir. Bu oyunlarda kullanılan yatlar mavnalı olup aynı anda yarışır. Puanlama yatların yarış bitirme durumlarına göre hesaplanır. Uluslar arası yelken federasyonu, engelli yatçılar federasyonunu 1991’de üye olarak tanıdı ve ilk resmi Dünya Engelliler Şampiyonasını düzenledi(IFDS)
Yüzme:Yüzme sporu Engellilerin en önemli rehabilitasyon araçlarından bir tanesidir. Bu nedenle de Dünyada yüzme sporu Engelliler için en büyük ilgi alanlarından birisidir. Her Engellinin rahatça yapabildiği spor dalıdır.
Aslı EKŞİ |
